Proteza szkieletowa to jeden z najbardziej zaawansowanych typów protez ruchomych, który wyróżnia się wyjątkową trwałością, stabilnością oraz komfortem użytkowania. W przeciwieństwie do klasycznych protez akrylowych, konstrukcja szkieletowa opiera się na metalowym ruszcie, co pozwala na znacznie lepsze przenoszenie sił żucia i ochronę tkanek przyzębia. To idealne rozwiązanie dla pacjentów, którzy utracili część uzębienia, ale zachowali zdrowe zęby filarowe.
Czym jest proteza szkieletowa?
Proteza szkieletowa to rodzaj częściowej protezy ruchomej, która uzupełnia brakujące zęby w jamie ustnej. Składa się z metalowego szkieletu (najczęściej wykonanego ze stopu chromowo-kobaltowego) oraz elementów akrylowych, które imitują dziąsła i utracone zęby. Jej cechą charakterystyczną są metalowe klamry, ciernie, podpory i łuki, które pozwalają na stabilne zakotwiczenie protezy na istniejących zębach pacjenta. Konstrukcja tego typu protezy oparta jest na zasadach biomechaniki – przenosi siły żucia bezpośrednio na zęby filarowe, dzięki czemu nie obciąża nadmiernie tkanek miękkich jamy ustnej.
Jak wygląda proteza szkieletowa?
Proteza szkieletowa charakteryzuje się unikalną budową, której główne elementy to:
- Metalowy szkielet – najważniejsza część konstrukcyjna, zapewniająca trwałość i stabilność. Jest cienki, lekki i wytrzymały.
- Łuk metalowy (belka łącząca) – łączy część prawą i lewą protezy, zwykle przebiega pod językiem (w żuchwie) lub podniebieniem (w szczęce).
- Zęby akrylowe – osadzone na metalowym szkielecie, dobrane kolorystycznie do naturalnego uzębienia pacjenta.
- Elementy retencyjne (klamry, ciernie, podpory) – odpowiadają za utrzymanie protezy w odpowiedniej pozycji i jej stabilizację na zębach filarowych.
- Tworzywo imitujące dziąsła – różowe akrylowe fragmenty imitujące błonę śluzową jamy ustnej, które osłaniają część metalowych elementów.
W zależności od potrzeb pacjenta, proteza może być wykonana jako klasyczna (z klamrami) lub estetyczna (np. z zatrzaskami lub zasuwami, które są niewidoczne z zewnątrz).
Jak działa proteza szkieletowa?
Proteza szkieletowa działa w sposób mechaniczny – opiera się na zębach naturalnych pacjenta, wykorzystując je jako punkty podparcia. Kluczową rolę odgrywają elementy stabilizujące, które zapewniają:
- Pewne utrzymanie protezy w ustach – dzięki zakotwiczeniu na zębach filarowych.
- Odpowiednie rozłożenie sił żucia – na zęby i kość wyrostka zębodołowego.
- Zabezpieczenie przed przesuwaniem się protezy – zarówno w poziomie, jak i pionie.
- Ochronę błony śluzowej i przyzębia – przez minimalizację nacisku na dziąsła.
Dzięki tym właściwościom proteza szkieletowa zapewnia wyższy komfort użytkowania i dłuższą żywotność niż klasyczne protezy akrylowe.
Kiedy stosuje się protezę szkieletową?
Protezy szkieletowe stosuje się u pacjentów, którzy:
- posiadają częściowe braki zębowe – nie kwalifikują się do protezy całkowitej,
- mają wystarczającą liczbę zdrowych zębów filarowych,
- oczekują większej stabilizacji i komfortu niż w przypadku protez akrylowych,
- nie mogą skorzystać z leczenia implantologicznego (ze względów zdrowotnych lub finansowych),
- chcą uniknąć nadmiernego obciążenia tkanek miękkich.
Proteza szkieletowa nie jest jednak zalecana w przypadku bardzo rozległych braków zębowych, braku zębów filarowych lub problemów z przyzębiem.
Etapy wykonania protezy szkieletowej
Proces wykonania protezy szkieletowej przebiega etapami i wymaga kilku wizyt w gabinecie stomatologicznym:
1. Diagnostyka i planowanie
Protetyk Wrocław ocenia stan jamy ustnej, liczbę zębów filarowych i możliwości podparcia protezy. Na tym etapie planowane są również elementy retencyjne i ich lokalizacja.
2. Pobranie wycisków
Z jamy ustnej pobierane są wyciski protetyczne, które posłużą do stworzenia modelu roboczego dla laboratorium protetycznego.
3. Wykonanie szkieletu w laboratorium
Na podstawie modeli technik protetyczny projektuje i wykonuje metalowy szkielet, dopasowany indywidualnie do warunków anatomicznych pacjenta.
4. Przymiarka szkieletu
Gotowy szkielet jest przymierzany w ustach pacjenta. Sprawdza się jego dopasowanie, retencję i ewentualne punkty ucisku.
5. Uzupełnienie zębów i przymiarka próbna
Do szkieletu mocowane są zęby akrylowe i wykonuje się przymiarkę całej protezy. Na tym etapie można jeszcze wprowadzić korekty estetyczne i funkcjonalne.
6. Oddanie gotowej protezy
Po końcowej ocenie proteza jest oddana pacjentowi do codziennego użytku. Lekarz udziela instruktażu dotyczącego zakładania, zdejmowania i higieny protezy.
Zalety i wady protezy szkieletowej
Główne zalety protez szkieletowych:
- Bardzo dobra stabilizacja – mocowanie na zębach gwarantuje pewne utrzymanie.
- Wysoki komfort użytkowania – lekkość i precyzja wykonania.
- Lepsze przenoszenie sił żucia – chroni błonę śluzową i kość wyrostka zębodołowego.
- Trwałość materiałów – metalowy szkielet jest odporny na złamania i odkształcenia.
- Estetyka – w wersjach z niewidocznymi mocowaniami.
- Możliwość rozbudowy – proteza może być w przyszłości modyfikowana (np. o dodanie zęba).
Wady protez szkieletowych:
- Wyższy koszt niż w przypadku protez akrylowych.
- Wymagają obecności zdrowych zębów filarowych.
- Dłuższy czas wykonania – potrzeba większej liczby wizyt.
- Początkowy okres adaptacji – nieco bardziej złożona budowa może wymagać przyzwyczajenia.
Jak dbać o protezę szkieletową?
Aby proteza szkieletowa służyła przez wiele lat, konieczna jest odpowiednia higiena oraz regularne wizyty kontrolne. Oto kilka kluczowych zasad:
- Myj protezę codziennie pod bieżącą wodą z użyciem szczoteczki i specjalnego środka czyszczącego.
- Unikaj past wybielających – mogą uszkodzić powierzchnię protezy.
- Po zdjęciu protezy przechowuj ją w suchym lub lekko wilgotnym pojemniku.
- Nie używaj wrzątku – wysoka temperatura może zdeformować protezę.
- Regularnie odwiedzaj stomatologa w celu kontroli stanu jamy ustnej i protezy.
Proteza szkieletowa jako komfortowe rozwiązanie protetyczne
Proteza szkieletowa to jedno z najlepszych rozwiązań dla pacjentów z częściowymi brakami uzębienia, którzy poszukują połączenia funkcjonalności, trwałości i estetyki. Dzięki swojej przemyślanej konstrukcji zapewnia wysoki komfort noszenia i lepsze warunki biomechaniczne w porównaniu z tradycyjnymi protezami akrylowymi. Choć wymaga nieco większej inwestycji i współpracy ze strony pacjenta, to w dłuższej perspektywie przynosi realne korzyści zdrowotne i użytkowe. Warto więc rozważyć tę opcję jako nowoczesną alternatywę dla klasycznych metod uzupełniania braków zębowych.
