Aparat Hyrax, znany również jako aparat do poszerzania szczęki, jest powszechnie stosowany w ortodoncji do korekty zwężonego łuku górnego. To skuteczne rozwiązanie pozwala na trwałe poszerzenie podniebienia, co nie tylko poprawia estetykę uśmiechu, ale przede wszystkim umożliwia prawidłowe ustawienie zębów i zwiększenie przestrzeni w jamie ustnej. Po zakończeniu aktywnej fazy leczenia przy pomocy Hyraxa przychodzi czas na jego demontaż. Jak przebiega zdjęcie tego aparatu i co następuje po nim? Wyjaśniamy krok po kroku.
Czym jest aparat Hyrax i jakie pełni funkcje?
Aparat Hyrax to nieruchomy aparat ortodontyczny zakładany na górne zęby trzonowe i przedtrzonowe. Jego główną funkcją jest rozszerzenie szwu podniebiennego, czyli poszerzenie szczęki w płaszczyźnie poziomej. Urządzenie składa się z metalowych pierścieni cementowanych do zębów oraz centralnej śruby, którą pacjent (lub opiekun) regularnie aktywuje zgodnie z instrukcjami ortodonci Wrocław.
Zastosowanie aparatu Hyrax może być niezbędne u dzieci, młodzieży i niekiedy dorosłych z takimi problemami jak:
- zwężony łuk zębowy górny,
- krzyżowy zgryz boczny,
- stłoczenie zębów,
- zaburzenia oddychania przez nos.
Po osiągnięciu oczekiwanej szerokości łuku zębowego, aparat pozostaje w jamie ustnej jeszcze przez pewien czas w fazie retencji, aby uzyskany efekt mógł się utrwalić.
Kiedy i dlaczego zdejmuje się aparat Hyrax?
Zdjęcie aparatu Hyrax następuje po zakończeniu obu faz leczenia:
- Fazy aktywnej, podczas której następuje codzienne rozkręcanie śruby i realne poszerzanie szczęki.
- Fazy retencyjnej, trwającej zazwyczaj 3–6 miesięcy, podczas której aparat utrzymuje szczękę w nowym, poszerzonym położeniu.
Ortodonta decyduje o usunięciu aparatu na podstawie:
- oceny zdjęć RTG i/lub skanów 3D,
- stabilizacji uzyskanej szerokości łuku zębowego,
- braku dalszego rozkręcania śruby przez co najmniej kilka tygodni.
Zdjęcie aparatu nie powinno być wykonane zbyt wcześnie, ponieważ może to skutkować nawrotem – czyli ponownym zwężeniem szczęki.
Jak przebiega zdjęcie aparatu Hyrax?
Demontaż aparatu Hyrax to prosty, bezbolesny i krótki zabieg wykonywany w gabinecie ortodontycznym. Zazwyczaj trwa od 10 do 15 minut i nie wymaga znieczulenia.
Przebieg zdejmowania krok po kroku:
- Ocena stanu aparatu – ortodonta najpierw sprawdza stabilność aparatu, stan zębów i dziąseł oraz upewnia się, że zakończono fazę retencji.
- Usunięcie cementu ortodontycznego – lekarz delikatnie usuwa materiał mocujący aparat do zębów za pomocą specjalnych narzędzi, takich jak scaler ultradźwiękowy lub wiertło ortodontyczne.
- Zdjęcie pierścieni z zębów – po usunięciu cementu zdejmowane są metalowe pierścienie otaczające zęby trzonowe.
- Dokładne oczyszczenie zębów – ortodonta usuwa pozostałości kleju, poleruje powierzchnie zębów i ocenia, czy nie doszło do demineralizacji szkliwa.
Zabieg nie jest bolesny, choć niektórzy pacjenci mogą odczuwać niewielki dyskomfort związany z siłą potrzebną do usunięcia pierścieni.
Co następuje po zdjęciu aparatu Hyrax?
Zdjęcie Hyraxa nie oznacza końca leczenia ortodontycznego. To tylko jeden z jego etapów. Dalsze postępowanie zależy od indywidualnego planu leczenia, który ortodonta dostosowuje do potrzeb pacjenta.
Najczęstsze kolejne kroki:
- Zakładanie aparatu stałego – po zakończonej ekspansji najczęściej rozpoczyna się leczenie aparatem stałym (zamki), które ma na celu wyrównanie zębów i uzyskanie idealnego zgryzu.
- Retencja ruchoma lub stała – jeśli leczenie nie wymaga dalszej korekty ustawienia zębów, ortodonta może zastosować retencję w formie ruchomej płytki retencyjnej lub drutu retencyjnego.
- Okres adaptacji po zdjęciu aparatu – przez kilka dni po usunięciu Hyraxa pacjent może odczuwać pewne „puste miejsce” w jamie ustnej. Może też zmienić się odczuwanie zgryzu, co z czasem się stabilizuje.
W niektórych przypadkach ortodonta może również zalecić kontrolne zdjęcie RTG lub skan 3D w celu oceny efektów leczenia oraz zaplanowania dalszych działań.
Jak dbać o jamę ustną po zdjęciu aparatu Hyrax?
Po usunięciu aparatu bardzo ważna jest odpowiednia higiena jamy ustnej, ponieważ miejsca wcześniej zakryte pierścieniami mogą być bardziej podatne na próchnicę lub demineralizację.
Zalecenia higieniczne obejmują:
- dokładne szczotkowanie zębów przynajmniej 2 razy dziennie,
- używanie nici dentystycznych lub irygatora do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych,
- stosowanie płukanek z fluorem wspomagających remineralizację szkliwa,
- regularne wizyty kontrolne u ortodonty i stomatologa.
Dobrze jest również ograniczyć spożycie cukrów prostych i napojów gazowanych, które mogą zwiększać ryzyko próchnicy, szczególnie w okresie pozabiegowym.
Co warto wiedzieć o dalszym leczeniu po zdjęciu Hyraxa?
Zdjęcie aparatu Hyrax to istotny moment w leczeniu ortodontycznym, ale nie jego zakończenie. To etap przejściowy, po którym następują kolejne fazy leczenia prowadzące do pełnej korekty zgryzu i stabilizacji efektów.
Pacjent powinien być świadomy, że:
- konieczność dalszego leczenia jest standardem – rzadko kiedy Hyrax jest jedynym elementem terapii,
- kontynuacja leczenia (np. aparat stały) jest kluczowa dla trwałego efektu,
- niedopilnowanie zaleceń ortodonty może prowadzić do nawrotu problemu,
- higiena jamy ustnej i regularne kontrole to warunek powodzenia terapii.
Współpraca pacjenta z ortodontą po zdjęciu aparatu jest równie ważna jak podczas jego noszenia.
Co dzieje się po zdjęciu Hyraxa – podsumowanie najważniejszych informacji
Zdjęcie aparatu Hyrax to szybki i bezbolesny zabieg, który wieńczy etap poszerzania szczęki i stabilizacji uzyskanego efektu. Choć może wydawać się końcem leczenia, w praktyce stanowi punkt wyjścia do dalszej terapii ortodontycznej – najczęściej za pomocą aparatu stałego lub retencji. Kluczowe znaczenie ma przestrzeganie zaleceń lekarza, dbałość o higienę oraz systematyczne wizyty kontrolne.
Przeczytaj także: https://siepisze.eu/2025/09/25/aparaty-ortodontyczne-jakie-sa-przeciwwskazania-do-zalozenia/
